Bilinen tarihi Çatahöyük kazılarından elde edilen sonuçlara göre M.Ö 7.000 ve daha öncesi yıllara uzanan Çumra, 1926 yılında ilçe olmuştur. İsminin geçmişte sulak ve batak arazi yapısından dolayı Çamur veya Çemre’den gelen ÇUMRA olduğu rivayet edilmektedir. Konya Merkezine 43 km mesafede bulunan ilçe Konya, Karaman karayolu ve demiryolu güzergâhında bulunmaktadır.

İlçe tarih olarak yakın bir geçmişe sahiptir. 1894 yılında yapımına başlanan ve 1913 yılında bitirilen Haydarpaşa-Bağdat demiryolunun yapımı esnasında Çumra'nın bulunduğu yere bir istasyon yapılmış ve bu bina Çumra'ya yapılan ilk bina olmuştur. Çarşamba Kanalı'nın açılarak, bataklıkların kurutulup ıslah edilmesi, Konya ovasının sulanması maksadıyla 1907-1914 yıllarında yapılan sulama tesislerinin işletme binaları da Çumra'ya inşa edilmiştir. 1926 yılına gelinceye kadar Çumra deyince bugünkü İçeriçumra Kasabası akla gelmekte idi. Mustafa Kemal Atatürk, trenle Adana'ya giderken Çumra'da verdiği mola esnasında Çumra istasyonundan etrafı seyredip sulama tesis ve lojmanlarını gördükten sonra "Bu şirin beldeyi geliştirmek, buraya önem vermek lazımdır. Çumra, ilçe olmaya layıktır." demiştir. Atatürk´ün emri üzerine 26 Haziran 1926 tarihinde 877 Sayılı Kanunla Çumra İlçe merkezi haline getirilmiştir. 1936 ve 1950 yıllarında Balkanlardan Anadolu´ya yelen göçmen aileleri Çumra´ya yerleştirilmiş, takip eden yıllarda da Hadim, Bozkır, Ermenek gibi İlçeler ve yakın köy ve kasabalardan gelen göçlerle İlçe gittikçe büyümüş ve bugünkü halini almıştır.

Yakın bir geçmişe sahip olduğu için İlçe merkezinde tarihi eser yoktur. Çumra'da yerleşik hayatın, Çumra'ya 12 km. uzaklıkta bulunan Çatalhöyük ve çevresinde M.Ö. 7.000 yıllarına kadar uzandığı bilinmektedir. Ticaretin, hayvanların evcilleştirilmesinin, takı, ziynet eşyası, resim ve heykel sanatlarıyla dokumacılığın ilk kez burada yapıldığı, toprak kaplar ve bakırın ilk kez burada kullanıldığı Neolitik devre ait ilerlemiş bir medeniyetin buradan başlayıp dünyaya yayıldığı tahmin edilmektedir.

Arazinin %90’ı düzlük, %10’luk kısmı ise dağlık ve ormanlık alanlardan oluşmaktadır. İlçenin deniz seviyesinde yüksekliği (rakım) 1013 metre olup yörenin en yüksek noktası Çumra ile Karaman hududunu birbirinden ayıran 2288 m rakımlı Karadağ’dır. Çarşamba çayı, Apa baraj gölü ve Mavi Tünel Projesi ile birlikte tekrar suya kavuşacak olan Hotamış gölü ilçenin en önemli su kaynaklarındandır.