Selçuklu

Selçuklu, göl tabanı olan ovada kurulmuştur. Hemen batısında Takkeli ve Loras dağları yükselmektedir. Konya’nın kuzeyinde yer alan Selçuklu, Sarayönü, Kadınhanı, Derbent, Altınekin, Meram ve Karatay ilçeleriyle sınırdır.

Kurak bir iklime sahip olup, yağış ortalaması çevre illere göre daha düşüktür. Bununla birlikte kurak geçmeyen yıllardaki yağış, ziraat için yeterli olmaktadır. Sulama amacıyla kullanılan Sille Barajını ve kısmen Altınapa Barajını bünyesinde bulunduran Selçuklu, genel konumu itibari ile ovalık, batı tarafı kısmen dağlıktır. Bitki örtüsü, bozkır iklimi özelliklerindedir.

Selçuklu ilçesi Konya'daki GSYİH'nın yani üretimin %25’ini karşılamaktadır. Bu nedenle Konya’da katma değeri en yüksek olan yer Selçuklu’dur. Şehirleşme oranı %80’in üzerindedir. Selçuklu’da önemli belediyecilik hizmetleri planlanmış ve uygulanmış, şehrin geleceğine yön veren ve planlı gelişmesini öngören çalışmalar yapılmıştır. İmar uygulamaları, altyapı asfalt, çevre, turizm, kültür-sanat ve sosyal içerikli çalışmalarla Selçuklu ilçesi yaşanabilir, bir kent olma özelliğini sürdürmektedir.

Selçuklu ilçesi ismini, Büyük Selçuklu Devleti ya da Büyük Selçuklu İmparatorluğu’ndan almıştır. Büyük Selçuklu Devleti bir Türk-İslâm devletidir. İslâmî dönem Türk tarihinde, ilk kez, sınırları, aşağı-yukarı Çin sınırlarından Adalar ve Marmara Denizine, Kafkasya’dan Mısır sınırlarına değin uzanan ve dolayısıyla Türkistan, Harezm, Afganistan, Iran, Azerbaycan, Irak, Arap Yarımadası, Suriye ve Anadolu ülkeleri topraklarını içine alan evrensel büyük bir Türk imparatorluğunu kuran Selçuklular olmuştur. Genellikle öteki Türk devletlerinde olduğu gibi Selçuklu Mikâil’in oğulları Tuğrul Bey ve Çağrı Bey kardeşler tarafından kurulan Büyük Selçuklu Devleti, ilk sultan Tuğrul Bey döneminde Merv’de toplanan kurultayda tespit edilen fetih planları uyarınca, büyük çapta gerçekleştirilen fetihler sonucunda sınırlarını, doğu, batı, güney ve kuzey yönlerinde süratle genişletmiş ve İslâm dünyasının biricik hâkimi durumuna gelmek suretiyle bir imparatorluğa dönüşmüştür; nitekim devrin Abbasî halifesi Kaaim Bi Emrillah, Sultan Tuğrul’u dünyanın hükümdarı olarak ilân etmiştir. Sultan Tuğrul döneminde sağlam temeller üzerine oturtulmuş olan imparatorluk, ikinci hükümdar Büyük Sultan Alp Arslan döneminde yükseliş devrini yaşamış, batı yönünde büyük fetihler gerçekleştirilmiş, özellikle 26 Ağustos 1071’de Malazgirt’te Bizans İmparatorluğuna indirilen büyük tarihî darbe sonucunda, Anadolu’nun kapıları Türk milletine ardına kadar açılmış, dolayısıyla bu ülkenin bir Türk yurdu haline gelmesi yolunda en büyük adım atılmıştır. Sultan Alp Arslan’ın oğlu ve Selçuklular tarihinin en ulu hükümdarı olan sultan Melikşah döneminde ise Selçuklu İmparatorluğu, en azametli dönemini yaşamış, gerek Doğu’da, gerekse Batı’da o kadar çok fetihler yapılmıştır ki, bu nedenle Melikşah’a Fetihler Babası (Ebu’l-feth) lakabı verilmiştir. Sultan Melikşah döneminde Büyük Selçuklu İmparatorluğu’na tâbi olarak Kirman ve çevresinde Kirman Selçuklu Devleti, Suriye’de ve Filistin’de Suriye Selçuklu Devleti Selçuklu ve Anadolu’da Anadolu Selçuklu Devleti varlıklarını sürdürmekte idiler. Büyük Sultan Melikşah’ın ölümünden (1092) sonra 30 yıldan fazla bir süre Selçuklu Devleti vezirliği yapmış olan çok değerli devlet adamı Nizamülmülk’ün de öldürülmesini izleyen yıllarda Selçuklu İmparatorluğu, ortaya çıkan taht çatışmaları sonucunda, bir parçalanma ve çöküş dönemine girmiş oldu.

Bu nedenle imparatorluk, Büyük Selçuklu Devleti’nin devamı olan Irak ve Horasan Selçukluları, Kirman Selçukluları, Suriye ve Filistin Selçukluları ve Anadolu Selçuklu Devleti olmak üzere, dört bölüme ayrılmıştır. Türkiye Selçukluları, Melikşah’ın ölümünden sonra Büyük Selçuklu Devleti’nden ayrılarak bağımsız bir devlet halinde siyasal yaşamını sürdürmesine karşılık Suriye ve Filistin, özellikle Irak ve Kirman Selçuklu Devletleri, aşağı-yukarı, Büyük Sultan konumunda bulunan Sultan Sencer’in ölümüne değin (1157) Büyük Selçuklu İmparatorluğuna bağlı kalmışlar, daha sonra da bağımsız bir duruma geçmişlerdir.

TARİHÎ VE TURİSTİK MEKÂNLAR

      

İNCE MİNARE TAŞ VE AHŞAP ESERLER MÜZESİ (İNCE MİNARE MEDRESESİ)

İnce Minareli Medrese, Konya İli, Selçuklu İlçesi'nde, Alâeddin Tepesi'nin batısındadır. Selçuklu Sultanı II. İzzeddin Keykavus Devrinde Vezir Sahip Ata Fahrettin Ali tarafından, hadis ilmi öğretilmek üzere 663 H.(1264 M.) yılında inşa ettirilmiştir.

SELÇUKLU TROPİKAL KELEBEK BAHÇESİ (KELEBEKLER VADİSİ)

3.500 m² gezi alanı 98 türden 20 bin tropikal bitkisi ve ortamala 5.000 kelebeğin uçuş yaptığı Konya Tropikal Kelebek Bahçesi'nde benzersiz bir atmosferle karşılaşacaksınız.

SELÇUKLU ÇİÇEK BAHÇESİ

Selçuklu Belediyesi tarafından Kelebekler Vadisi Parkı’na kazandırılan “Selçuklu Çiçek Bahçesi” yoğun ilgi görüyor. 9 türde 250 bin çiçeğin yer aldığı bahçe fotoğraf severler için görsel bir şölen sunuyor.

MACERA KULESİ

Kelebekler Vadisi Parkı içinde yer alan Macera Kulesi, 2800 m² alan üzerinde yer alıyor. Birbirinden farklı 18 denge parkurundan oluşan kulede her biri farklı bir heyecan taşıyan halat, ahşap ve ip üzerinde yürüme gibi denge sporları yapılabilecek. Parkurlar 12 yaş ve üzerindeki macera ve adrenalin tutkunlarına hitap edecek. Koruma kemerleri ve özel eğitimli personel kontrolünde güvenliğin sağlanacağı alanda halat üzerinde serbest atlayış oyunları ve tırmanma duvarı da yer alıyor. Macera Kulesi’nin zemini tek parça özel kauçuktan oluşuyor.  Kısa süre içerisinde açılacak alan olan Macera Kulesi’nde özel eğitimli 11 personel görev alacak. Merkezde görev alacak personelin eğitimleri Almanya Dağcılık Federasyonuna Bağlı uzman eğitmen Harald Niespor tarafından veriliyor.

SİLLE KÜLTÜR VADİSİ

Konya’nın 8 km. kuzeybatısında yer alan Sille’deki en eski yerleşim, kuzeyde yer alan Sızma Höyüğü’dür. Burada yapılan araştırmalarda M.Ö. 8 ve 7. yüzyıla ait Frig uygarlığı kalıntıları bulunmuştur. Antik dönemde Sylata ya da Sylla olarak isimlendirilen Sille’nin Roma döneminde iskân gördüğü, şehir içinde bulunan antik mimariye ait taş eserlerden anlaşılmaktadır. Muhtemelen kent bu dönemde, Efes’ten doğuya giden Kral yolu üzerindeki Konya’nın yakınında bir durak noktasıdır. Aynı yüzyılda Aziz Paul Konya’dan geçtiği sırada Sille’ye de uğramış olmalıdır. M.S. 4. yüzyılda Efes önemini kaybetmiş, Bizans’ın başkenti olan İstanbul önem kazanmıştır. İstanbul’dan Kudüs’e giden yol üzerinde de bulunan Konya, bu dönemde de önemini korumuş Kudüs’e giden hacıların uğrak noktası olmuştur. Aya Elenia Kilisesi’nin kitabesi, yapının bu tarihte Büyük Konstantin’in annesi Helene tarafından yaptırıldığını belirtmektedir. Bilindiği gibi ilk Hıristiyan aristokrat olan Helene yaşamı sırasında Hz. İsa’nın gerildiği kutsal haçı bulmak amacıyla Kudüs’e gitmiş, geçtiği yollarda birçok kilise inşa ettirmiştir. Aya Elenia Kilisesi Sille’nin gerçekten de bu yol üzerinde bulunduğunu göstermektedir.

Bizans dönemi tarihi kaynaklarında ismi geçmeyen yerleşim, M.S. 7-10. Yüzyıllar arasında tüm diğer kentler gibi Arap akınlarına maruz kalmıştır. Önemli bir stratejik nokta olan Gevale Kalesi bu dönemde bölgeyi açık bir hedef haline getirmiş ve bu yüzden bölge sık sık işgal edilmiştir. Arap akınlarının Anadolu’da sonlanması ile kent önemli bir dini merkez olmuştur. Bölgede bulunan kaya kiliseleri ve özellikle Ak Manastır bu önemi açıkça göstermektedir.

Sille’nin önemi 1071 yılından sonra Selçuklular’ın Konya’yı ele geçirip, başkent yapmaları ile artmıştır. Konya’daki Türk hâkimiyeti sonucunda şehirdeki gayrimüslimlerin bir kısmının kent dışına yerleştikleri sanılmaktadır. Muhtemelen bu dönemdeki en fazla göç Konya’nın çok yakınında bulunan Sille’ye olmuştur.

3 Temmuz 1097 yılında Sultan I. Kılıç Arslan, Konya’ya gelen I. Haçlı ordusu yüzünden şehri boşaltmış ve dağlara yerleşmiştir. Bölgeye gelen haçlı ordusu bir süre burada kalıp Konya ile beraber Sille’yi de talan etmişlerdir. Dönem kaynaklarından 1116-1118 yıllarında I. Alexios tarafından Konya’ya yapılan seferin geri dönüşünde, Konya çevresinde yaşayan birçok Rumun Bizans ordusu ile beraber İstanbul’a döndükleri öğrenilmektedir. Böylece bölgedeki gayrimüslim nüfusunun bir miktar azaldığı sanılmaktadır.

1146 yılında Bizans imparatoru Manuel, Philomelion’da (Akşehir) Selçuklu Sultanı Mesud ile yaptığı savaşta galip gelince Konya’yı kuşatmış; Selçuklu ordularıyla Gevale Kalesi eteklerinde tekrar mücadele etmiştir. Ioannes Kinnamos’un anlattığına göre bu saldırılarda Bizans ordusu Konya dışındaki yerleşim yerlerini yakmıştır.

Savaşların dışında dönem dönem meydana gelen doğal afetlerde bölge nüfusunu olumsuz etkilemiştir. 1153 yılındaki Konya’da meydana gelen büyük veba salgını tarihçilerin belirttiği bu afetlerden birisidir.

1226 yılında Sultan I. Alâeddin Keykubat, Ermenistan seferi dönüşünde bir grup Hıristiyan Peçenek Türkünü Konya’ya getirip, Sille’ye yerleştirmiştir. Anadolu Selçuklu Devleti’nden sonra Konya ve çevresi Karamanoğulları Devleti’’nin hâkimiyetine girmiştir. Karamanoğulları ile Osmanlılar arasında Gevale Kalesi civarlarında yapılan mücadeleler sonunda bölge Osmanlı toprağı olmuştur.

Sille, Fatih Sultan Mehmed, II. Beyazıd, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman ve III. Murad dönemlerinde Konya Kazası’na bağlı bir karyedir. 17. Yüzyıldan itibaren Sille’nin idari statüsünün net olmadığı görülmektedir. Başlıca geçim kaynağı buğday, arpa ve hayvancılık olan bölgede giderek Müslüman nüfusu artmıştır. 19. Yüzyılın ikinci yarısında bölgeye gelen Charles Texier Sille’de Ermeni ve Rumların yazlıklarının olduğunu söylemektedir. 20. Yüzyılın başlarına ait Maliye ve Arazi Emlak Defterleri’nde Sille’nin nüfusunun %56’sı Müslüman, % 44’ü Gayr-i Müslüman olarak görülmektedir. 1913 yılında Konya’ya gelen Bela Horvath ise Konya’daki Rumların Sille’de özel kiliseleri olan yazlıklara sahip olduklarını ve Sille’de atmışa yakın kilisenin bulunduğunu söylemektedir. 1923 yılından sonra yapılan nüfus değişim politikası çerçevesinde Sille’deki Hıristiyan halk Yunanistan’a göç etmiştir.

Sille, Selçuklu ilçesine 1989 yılında iki mahalle olarak bağlanmıştır. 1995 yılında Konya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından kilise, manastır ve mezarlıkların bulunduğu güney yamaçları, birinci derecede arkeolojik sit alanı, esas yerleşme alanı ise kentsel sit alanı olarak ilan edilmiştir. Bugün Sille, Konya’nın önemli bir kültür ve turizm merkezidir.

 

HACIVEYİSZADE CAMİİ

Konya’nın son dönem tanınmış alim ve mutasavvıflarından olan Hacıveyiszade Mustafa Kurucu Hoca Efendi’nin hatıralarını yaşatmak üzere bu camii inşa edilmiştir. Dede Bahçesi’ndedir. Klasik tarza benzer. Altında dükkanlar, salonlar vardır. Merdivenle çıkılan yüksek bir camidir. Son cemaat mahalli kuzeydedir. iki minaresi bunun iki köşesinde yer almaktadır.

SELÇUKLU KONGRE MERKEZİ

33.000 m² alan üzerine kurulacak olan kongre merkezinde toplam 18 adet salon yer alırken, aynı anda 5 bin kişilik kapasiteye sahip olacak. Selçuklu Kongre Merkezi’nde; 2200 kişilik kongre ve konser salonu, 800 kişilik tiyatro ve gösteri salonu, 1000 kişilik toplantı ve balo salonu, 3 adet seminer salonu, 4 adet toplantı salonu, 1 adet VIP toplantı odası, 1 adet VIP suit, 1 adet oda tiyatrosu, 1 adet sinema salonu, 1 adet restoran ve 1 adet basın enformasyon odası yer alacaktır. Ayrıca 9.500 m²'lik açık, 100 araçlık da kapalı otopark alanı planlanmıştır.

SİLLE AYA ELENİA MÜZESİ

Hagios Mikhael ya da Büyük Kilise olarak da bilinen yapı,  Sille’nin Subaşı Mahallesi’nde, Tatköy yol ayrımının güneyinde, eski bir çayın kenarında yer almaktadır. Bizans Dönemine tarihlendirilen eserin, giriş kapısı üzerindeki kitabede yapının 327 yılında İmparator Konstantin’in annesi Helene tarafından Kudüs yolculuğu sırasında inşa ettirildiği ve II. Mahmut ile Abdülmecit dönemlerinde onarımlar gerçekleştirildiği söylenmektedir. 

Dört serbest destekli, kapalı yunan haçı planlı olan eserin batısında narteks adı verilen bir giriş bölümü ve galerilere geçişi sağlayan merdivenler bulunmaktadır. Yapının iç kısmında, apsisin önünde İstanbul’dan getirilen ahşap ustalara yaptırılmış muhteşem bir ikonastasis yer almaktadır. Buraya asılan ikonalar Yunanistan’a götürülmüş, kaybolmuş ve Konya müzesine taşınmıştır.

Kilisenin kubbesinin merkezinde Pantokrator İsa tasvir edilmiştir. Kubbe kasnağında ise profilli, yuvarlak kemerli bir çerçeve içinde Musa, Süleyman, Davud ve Danyal peygamber tasvirleri yerleştirilmiştir. Pandantiflerde yer alan yuvarlak madalyonlarda dört İncil yazarının resimleri bulunmakta iken kaçırılan bu resimlerin yerleri bugün boş tutulmuştur.

Naosta kubbeyi taşıyan dört kemerin altına yirmi figür işlenmiştir. Batı haç kolu kemerinde Adem ve Havva’nın yasak meyveyi koparmaları ile cennetten kovuluş sahneleri, bir serafim meleği, Mısırlı azize Mary ve azize Tekla tasvirleri; Kuzey haç kolu kemerinde, İlyas, Elyasa ve Ezekiel peygamberler ile bir serafim meleği; Güney haç kolu kemerinde Danyal, Nahum peygamberler ile bir serafim melek tasviri ve doğu haç kolu kemerinde  Tanrının gözü sahnesi tanımlanabilen figürlerdir.”

Yapıda kullanılan diğer bir bezeme ise kubbe kasnağının dış yüzünde görülen tuğla süslemelerdir. Kesme taşlardan yapılmış kasnakta bulunan üç tuğla şeritte zik zak, balıksırtı ve güneş motifleri görülebilmektedir. Kasnak her pencere arasına yerleştirilen ince kör kemerlerle de hareketlendirilmiştir.

Giriş kapısı üzerindeki Türkçe kitabenin Rum harfleriyle (Karamanlıca) yazıldığı  eser, I. Dünya savaşında askeri depo ve yaralı askerlerin tedavisi için kullanılmıştır. Yakın zamanlara kadar harabe halde olan kilisenin restorasyonu, Selçuklu Belediyesi’nce gerçekleştirilmiştir. Restorasyon çalışmaları sonrasında Aya Elenia müze olarak hizmete girmiştir.